Lễ hội Katê Ninh Thuận – Vẻ đẹp bản sắc của vương quốc Champa xưa
Lễ hội Katê ở Ninh Thuận là lễ hội lớn nhất của đồng bào Chăm theo đạo Bà – la – môn, diễn ra vào tháng 7 Âm lịch (khoảng tháng 10 Dương lịch) để tưởng nhớ các vị thần, ông bà tổ tiên và cầu mong mùa màng bội thu. Lễ hội có nhiều nghi lễ trang trọng như rước y trang, mở cửa tháp, tắm tượng thần, mặc y phục và đại lễ. Bên cạnh đó còn có nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian, ẩm thực, và trình diễn nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, làm gốm.
Từ Kate là một danh từ có nguồn gốc từ từ Katik của người Hindu (Hindu giáo) và từ Kattika trong tiếng Phạn của người Ấn Độ. Vì vậy, Lễ hội Kate Ninh Thuận mang bản sắc riêng của vương quốc Champa xưa. Tuy nhiên về sau thì lễ hội Ninh Thuận này đã có một số thay đổi do ảnh hưởng của nền văn hóa Ấn Độ và Hồi giáo. Điều này được thể hiện rõ qua việc ba cộng đồng tôn giáo là Chăm Ahier, Chăm Awal và Chăm Islam đều có phần lễ nghi, lễ tục ban đầu giống nhau nhưng về sau do ảnh hưởng Hồi giáo và Ấn giáo nên mỗi cộng đồng sẽ có những sự khác nhau trong nghi thức.
Đối với nghi thức cúng lễ ở đền tháp, đồng bào Chăm thường tổ chức ở 3 địa điễm được xem là linh thiêng nhất đó là tháp Pô Nagar, tháp Pô Klông Garai, tháp Pô Rôme. Có bốn nghi thức chính được tiến hành trong lễ Katê là lễ đón rước y phục, lễ mở cửa tháp (Pơh Băng Yang), lễ tắm tượng thần (hay lễ mộc dục), lễ mặc y phục cho tượng thần. Ở mỗi lễ, đều có những vị chủ tế, bồi tế tiến hành những nghi thức trang trọng như thầy cả (Pô Dhia) đọc kinh, thầy kéo đàn Kanhi hát thánh ca, bà bóng rót rượu, dâng lễ thần. Một trong những nghi thức quan trọng nhất của lễ Katê chính là lễ tắm tượng – đây là lễ tạ ơn thần thánh và cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, đặc trưng trong nghi lễ nông nghiệp.
Sau khi kết thúc những nghi lễ trang trọng ở những đền tháp, cũng là lúc các làng Chăm lại chuẩn bị cho ngày hội làng, nhằm mang lại niềm vui và sự sẻ chia của cộng đồng. Trong hội, du khách sẽ được thưởng thức những âm sắc rộn ràng của các loại nhạc cụ truyền thống như trống Ginăng, kèn Saranai… và những cuộc thi tài sôi nổi thể hiện sự tinh tế và khéo léo của những thiếu nữ Chăm như thi dệt vải (làng Mỹ Nghiệp), thi đội nước,…
Kết thúc Lễ hội Kate Ninh Thuận ở làng thì người Chăm sẽ trở về nhà để làm lễ. Chủ lễ sẽ là người lớn tuổi nhất trong tộc họ, thay mặt cả gia đình dâng lễ lên tổ tiên. Tất cả những thành viên trong gia đình đều sẽ có mặt đông đủ, trang phục chỉn chu, thành tâm cầu nguyện tổ tiên phù hộ để có sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt. Vì vậy, lễ hội Kate cũng mang ý nghĩa gắn kết gia đình, là dịp để những người con xa xứ trở về đoàn tụ cùng người thân.
Ảnh: Sưu tầm
Nguồn: Tổng hợp